Havanın Uygulanması:
Pompanın hava giriş hattına basınçlı hava uygulanır. Bu hava, diyafram veya piston gibi hareketli parçaları harekete geçirir. Diyaframlı pompada iki adet esnek diyafram bulunur ve bunlar, hava basıncı ile ileri geri hareket eder.
Diyaframın veya Pistonun Hareketi:
Hava basıncı, diyaframı bir yöne doğru iterken, diğer tarafta negatif basınç oluşur ve sıvı emilir. Diyafram veya piston, sıvıyı pompa haznesine çektiğinde, emiş valfi kapanır ve sıvı sıkışır.
Sıkışma ve Boşaltma:
Diyafram geri hareket ederken, sıkışan sıvı boşaltma hattına doğru itilir. Bu sırada boşaltma valfi açılır ve sıvı çıkış hattına aktarılır.
Dönüşüm ve Devamlı Akış:
Bu döngü, hava basıncı sağlandığı sürece devam eder ve sürekli akış elde edilir. Havanın yönü bir valf veya kontrol sistemi ile değiştirilir ve böylece diyafram veya piston sürekli ileri geri hareket eder.
Havalı Pompa Çeşitleri
Havalı pompalar çeşitli türlerde olabilir, ancak en yaygın olanları şunlardır:
Diyaframlı Havalı Pompa (Air Operated Diaphragm Pump - AODD): Diyaframlı pompalar, basınçlı hava kullanarak diyaframları hareket ettirir ve sıvıyı taşır. Bu tür pompalar, viskoz sıvılar, kimyasallar, aşındırıcı maddeler ve çamurlu sıvılar için uygundur.
Havalı Piston Pompa: Pistonlu havalı pompalar, hava basıncı kullanarak pistonu yukarı ve aşağı hareket ettirir. Bu hareket, sıvının taşınmasını sağlar. Genellikle yüksek basınç gerektiren uygulamalarda kullanılırlar.
Venturi Tipi Havalı Pompa: Venturi etkisi kullanılarak çalışan bu pompalar, hava akışını kullanarak vakum oluşturur ve sıvıyı emer. Bu tür pompalar, özellikle düşük debili ve hassas uygulamalarda tercih edilir.
Havalı Pompaların Avantajları
Havalı pompalar birçok avantaj sunar ve bu avantajlar, onları endüstriyel uygulamalarda tercih edilir kılar:
Elektrik Gerektirmez: Havalı pompalar, elektrik bağlantısı gerektirmediği için güvenli çalışma ortamları sunar. Bu özellik, özellikle yanıcı veya patlayıcı ortamlarda büyük bir avantajdır.
Kuru Çalışma Yeteneği: Diyaframlı havalı pompalar, sıvı olmadığında bile zarar görmeden çalışabilir. Bu, sistemde sıvı bittiğinde pompanın zarar görmesini önler.
Kendinden Emiş Özelliği: Havalı pompalar, sıvıyı kendi başına emebilme yeteneğine sahiptir. Bu, özellikle tank boşaltma işlemlerinde önemli bir avantaj sağlar.
Farklı Sıvılarla Uyumlu: Havalı pompalar, kimyasal maddeler, viskoz sıvılar, aşındırıcı partiküller içeren sıvılar gibi geniş bir yelpazede sıvıları işleyebilir.
Patlayıcı ve Tehlikeli Ortamlar İçin Güvenli: Hava ile çalıştıkları için elektrik kıvılcımı oluşturmazlar, bu da onları tehlikeli ve patlayıcı ortamlarda güvenli kılar.
Havalı Pompaların Dezavantajları
Havalı pompalar birçok avantaj sunsa da bazı dezavantajlara da sahiptir:
Hava Tüketimi: Havalı pompalar, çalışmaları için sürekli olarak basınçlı hava gerektirir. Bu da enerji tüketimini artırabilir ve ek bir hava kompresörü ihtiyacı doğurabilir.
Gürültü: Basınçlı hava kullanımı, havalı pompaların gürültülü çalışmasına neden olabilir. Bu durum, özellikle kapalı alanlarda çalışma sırasında rahatsızlık yaratabilir.
Verimlilik: Havalı pompaların verimliliği, diğer pompa tiplerine kıyasla daha düşük olabilir. Özellikle yüksek basınç gerektiren uygulamalarda enerji kayıpları yaşanabilir.
Bakım İhtiyacı: Havalı pompaların iç parçaları, özellikle diyaframlar, zamanla aşınabilir ve sık sık bakım gerektirebilir.
Havalı Pompaların Bakımı
Havalı pompaların düzenli bakımı, performanslarının korunması ve ömürlerinin uzatılması için önemlidir.
Diyafram Kontrolü: Diyaframlar, pompaların en önemli parçalarından biridir ve zamanla yıpranabilir. Düzenli olarak kontrol edilmeli ve gerektiğinde değiştirilmelidir.
Valflerin Temizlenmesi: Emiş ve boşaltma valfleri, sıkışma veya tıkanma yapabilir. Bu valflerin temizliği düzenli olarak yapılmalıdır.
Hava Filtresi Kontrolü: Basınçlı hava sisteminde kullanılan filtreler, hava kalitesini artırır ve pompanın verimli çalışmasına katkı sağlar. Filtrelerin temiz olduğundan emin olunmalıdır.
Hava Basıncı Ayarı: Pompanın doğru hava basıncında çalışması, hem verimliliği artırır hem de ekipmanın ömrünü uzatır. Hava basıncının üretici tarafından belirtilen seviyelerde olduğundan emin olun.
Havalı Pompa Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Havalı pompa seçerken dikkate alınması gereken bazı önemli faktörler vardır:
Sıvı Tipi ve Özellikleri: Taşınacak sıvının viskozitesi, kimyasal yapısı ve aşındırıcılığı, pompa seçiminde kritik bir rol oynar.
Debi ve Basınç İhtiyacı: Uygulama için gereken debi ve basınç seviyesi, pompa boyutunu ve tipini belirler.
Çalışma Ortamı: Pompanın kullanılacağı ortam, sıcaklık, nem ve potansiyel tehlikeler göz önünde bulundurulmalıdır.
Enerji Kaynağı: Basınçlı hava kaynağının yeterliliği ve enerji maliyetleri dikkate alınmalıdır.